Ten tekst przeczytasz w 5 min.
od siebie słów kilka
Zamek w Pieskowej Skale to jeden z najpiękniej odrestaurowanych zamków na Szlaku Orlich Gniazd. Położony w malowniczej Dolinie Prądnika, na terenie Ojcowskiego Parku Narodowego, jest jednym z najlepiej zachowanych renesansowych zamków w Polsce. To prawdziwa perła architektury, wyróżniająca się elegancką bryłą, zadbanym ogrodem oraz malowniczym położeniem na wapiennej skale.
Zamek, pierwotnie warownia obronna, został zbudowany w XIV wieku przez króla Kazimierza Wielkiego. Przez wieki przechodził przez ręce różnych właścicieli, a jego wygląd ulegał licznym zmianom. Dziś pełni funkcję muzeum, oferując zwiedzającym bogate zbiory eksponatów z różnych epok historycznych. Warto tu zajrzeć nie tylko dla samej historii, ale i dla spektakularnych widoków, jakie rozciągają się z zamkowych tarasów.
Jednym z najbardziej charakterystycznych elementów krajobrazu wokół zamku jest Maczuga Herkulesa – efektowna wapienna skała o wysokości 25 metrów, która jest jednym z symboli Jury Krakowsko-Częstochowskiej. W okolicy zamku znajduje się również kilka ciekawych tras spacerowych i punktów widokowych, które czynią to miejsce idealnym na weekendową wycieczkę.
Historia
Pierwsze wzmianki o zamku w Pieskowej Skale pochodzą z XIV wieku, kiedy to Kazimierz Wielki zdecydował się na wzmocnienie systemu obronnego na południu Polski. Warownia miała za zadanie strzec szlaku handlowego z Krakowa na Śląsk i stanowiła ważny element systemu Orlich Gniazd – sieci zamków i strażnic wzniesionych na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej.
W XV wieku zamek przeszedł w ręce możnego rodu Szafrańców, którzy przekształcili go z surowej warowni w renesansową rezydencję. Za ich panowania Pieskowa Skała zyskała elegancki dziedziniec arkadowy, inspirowany włoskimi pałacami, oraz liczne zdobienia, które przetrwały do dziś. W XVI wieku dobudowano także fortyfikacje bastionowe, mające zwiększyć obronność zamku.
W kolejnych wiekach obiekt przechodził przez ręce różnych rodów magnackich, m.in. Zebrzydowskich i Wielopolskich. W XVII wieku został częściowo zniszczony podczas potopu szwedzkiego, ale później odbudowano go w stylu barokowym. Od XIX wieku, po rozbiorach Polski, zamek popadł w ruinę, a jego renowacją zainteresowali się dopiero XIX-wieczni miłośnicy historii i sztuki.
W XX wieku zamek przejęło państwo i poddano go gruntownej renowacji. Dziś jest jednym z najważniejszych zabytków na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej i pełni funkcję muzeum, w którym można zobaczyć bogate zbiory sztuki oraz poznać historię regionu.
Ciekawostki
- Nazwa zamku – według legendy pochodzi od psa (pieska) wiernie czekającego na swoją panią, więzioną w baszcie zamkowej.
- Maczuga Herkulesa – charakterystyczna skała w pobliżu zamku, według legendy powstała z maczugi Krakusa lub samego Herkulesa.
- Kazimierz Wielki i Orle Gniazda – Pieskowa Skała była jedną z warowni wzniesionych na jego polecenie, mających bronić południowych granic królestwa.
- Zamek w filmach – obiekt pojawił się w wielu produkcjach, m.in. w „Janosiku” oraz „Stawce większej niż życie”.
- Zamek jako muzeum – obecnie znajduje się tu filia Muzeum Zamkowego na Wawelu, prezentująca ekspozycje historyczne i artystyczne.
Legendy
Czarne tajemnice Piotra Szafrańca
Jednym z najbardziej znanych właścicieli zamku był Piotr Szafraniec, o którym krążyły ponure legendy. Podobno interesował się alchemią i czarną magią, poszukując sposobu na przemianę metali w złoto. Miał również nietypowe hobby – zapraszał bogatych kupców na wystawne uczty, po których goście zamiast do wygodnych komnat, trafiali prosto w śmiertelne pułapki. Ukryte w podłodze zapadnie prowadziły na skalne urwiska, a bogactwa nieszczęsnych podróżnych przechodziły na własność Szafrańca. Ostatecznie jego zbrodnie miały wyjść na jaw, a sam właściciel zamku został stracony.
Baszta Dorotki
Z zamkiem związana jest także tragiczna historia pięknej Doroty. Zakochała się w młodym szlachcicu, jednak jej ojciec – jeden z Szafrańców – nie chciał słyszeć o tym związku. By zmusić ją do małżeństwa z wybranym przez siebie mężczyzną, uwięził ją w zamkowej baszcie. Dziewczyna, zrozpaczona i wycieńczona głodem, rzuciła się z wieży. Według jednej z wersji legendy, jej wierny pies przez długi czas donosił jej jedzenie, ale w końcu sam padł z wycieńczenia. Mówi się, że duch Doroty nadal pojawia się w zamku, szczególnie w czasie burzowych nocy.
Maczuga Herkulesa
Słynna skała przed zamkiem to nie tylko atrakcja geologiczna, ale i element licznych legend. Jedna z nich mówi, że to sam Herkules, po stoczeniu bitwy z olbrzymem, pozostawił tutaj swoją maczugę, która z biegiem lat zamieniła się w skałę. Inna wersja związana jest z królem Krakiem – po pokonaniu smoka wawelskiego miał on złożyć bogom w ofierze swoją broń, która wrosła w ziemię i zamieniła się w kamień.
Podsumowanie i parkowanie
Zamek w Pieskowej Skale to jedno z tych miejsc, które łączą historię, piękne widoki i dobrą organizację turystyczną. Sam zamek prezentuje się świetnie – renowacja sprawiła, że wygląda niemal jak z bajki. Nie jest to surowa ruina, jak wiele innych zamków na Jurze, a pełnoprawna atrakcja z muzeum, kawiarnią i ogrodem.
Największą zaletą jest malownicze otoczenie – widok na Dolinę Prądnika, bujna roślinność i charakterystyczna Maczuga Herkulesa tworzą naprawdę wyjątkowy klimat. Nawet jeśli ktoś nie jest wielkim fanem zwiedzania muzeów, to warto tu zajrzeć choćby dla samej panoramy i spaceru wokół zamku.
Podsumowując Zamek w Pieskowej Skale to świetne miejsce na jednodniową wycieczkę, zwłaszcza że można tu połączyć zwiedzanie zamku z eksploracją Ojcowskiego Parku Narodowego. No i zawsze można spróbować znaleźć tajne przejście do lochów Szafrańca… 😉
Przed zamkiem znajduje się duży parking, na którym bez problemu można zostawić samochód. W weekendy może być nieco tłoczno, ale dzięki sporym rozmiarom zamku tłum nie jest aż tak odczuwalny. Bilet do części muzealnej kosztuje 11 zł – rozsądna cena, biorąc pod uwagę ilość eksponatów.
położenie
Galeria zdjęć z wyjazdu
