Ten tekst przeczytasz w 4 min.
od siebie słów kilka
Kompleks Włodarz to jeden z najbardziej intrygujących elementów projektu Riese, ukryty w Górach Sowich na Dolnym Śląsku. Choć nie tak spektakularny jak Osówka czy Rzeczka, przyciąga miłośników historii II wojny światowej swoją tajemniczością i unikalnymi atrakcjami.
Kompleks Włodarz znajduje się w Górach Sowich, w pobliżu miejscowości Jugowice. To największy z udostępnionych do zwiedzania obiektów wchodzących w skład projektu Riese – tajemniczego przedsięwzięcia budowlanego III Rzeszy. Podziemia Włodarza składają się z sieci korytarzy i hal wykutych w litej skale, z których część jest zalana wodą. Zwiedzanie odbywa się wyłącznie z przewodnikiem, a jedną z głównych atrakcji jest przeprawa łodzią przez zalane fragmenty tuneli. Temperatura wewnątrz utrzymuje się na poziomie około 8°C przez cały rok, dlatego warto zabrać ze sobą ciepłe ubranie
Sztolnie walimskie zalicza się do szlaku tajemniczych podziemi Dolnego Śląska, wśród których znajdziemy także takie obiekty jak twierdzę w Srebrnej Górze czy kopalnia uranu w Kletnie.
Kilka faktów
Budowa kompleksu Włodarz rozpoczęła się na przełomie lat 1943 i 1944 jako część tajemniczego projektu Riese („Olbrzym”), realizowanego przez III Rzeszę w Górach Sowich. Kompleks Włodarz powstawał z użyciem niewolniczej pracy więźniów z obozu Gross-Rosen oraz jego podobozów. Więźniowie pracowali w nieludzkich warunkach, pozbawieni podstawowych środków do życia, w chłodzie, wilgoci i bez odpowiednich narzędzi. Liczbę ofiar związanych z budową kompleksu szacuje się na kilka tysięcy. Sama skala przedsięwzięcia była imponująca – do dziś nie wiadomo, jaki dokładnie był zamysł Niemców. Włodarz jest największym z udostępnionych turystycznie obiektów w ramach projektu Riese.
Pod względem rozmiarów, Włodarz to labirynt korytarzy i komór rozciągających się na ponad 3 km długości (z czego ok. 1 km jest dostępny dla zwiedzających). Wysokość niektórych chodników sięga 5–6 metrów, a miejscami ich szerokość przekracza 4 metry. W porównaniu z Osówką czy Rzeczką, Włodarz prezentuje się jako bardziej surowy i mniej wykończony – nie znajdziemy tu ogromnych hal czy wzmocnionych betonem pomieszczeń w takiej skali, choć zachowały się tu ciekawe elementy infrastruktury jak klatki schodowe czy resztki technicznych instalacji.
Po wojnie kompleks popadł w zapomnienie i długo nie był wykorzystywany. Przez lata obrósł tajemnicami i spekulacjami, stając się mekką dla pasjonatów historii, poszukiwaczy skarbów i badaczy niewyjaśnionych zagadek z czasów II wojny światowej. Dopiero w XXI wieku rozpoczęto stopniowe udostępnianie obiektu dla turystów i prowadzenie bardziej systematycznych badań.
Więcej o historii kompleksie i historii projektu Riese znajdziecie w dedykowanym artykule tutaj.
Zwiedzanie
Zwiedzanie kompleksu Włodarz odbywa się wyłącznie z przewodnikiem. Trasa prowadzi przez surowe, niedokończone korytarze, wąskie przejścia i wilgotne wnętrza, które robią nieco mroczne wrażenie. W odróżnieniu od Osówki, nie znajdziemy tu ogromnych hal – zamiast tego mamy surowe ściany i dużo technicznej infrastruktury turystycznej: barierki, schodki i platformy.
Największą atrakcją jest przeprawa łodzią przez zalany fragment podziemi – to unikat w obiektach projektu Riese. Przed wejściem do kompleksu ogląda się krótki film dokumentalny, który niestety przez słabą akustykę nie spełnia swojej roli. Przewodnik natomiast był bardzo konkretny i ciekawie opowiadał o historii miejsca.
Jedno z pomieszczeń, jako jedyne wybetonowane, wyróżnia się insygniami armii ukraińskiej na suficie – to ciekawa, choć nie do końca wyjaśniona tajemnica. Całość zwiedzania trwa około godziny i kosztuje 40 zł. Wrażenia? Dobre, ale Włodarz jest raczej surowy i mniej widowiskowy niż inne kompleksy Riese.
Podsumowanie i parkowanie
Kompleks Włodarz to miejsce, które z pewnością zainteresuje miłośników historii II wojny światowej i tajemniczych budowli. Choć nie tak imponujący jak Osówka czy Rzeczka, oferuje unikalne doświadczenie przeprawy łodzią przez zalane korytarze. Niestety, jakość prezentowanego na początku filmu oraz surowość wnętrz mogą nieco obniżyć ogólne wrażenia. Mimo to, za cenę około 40 zł warto poświęcić czas na zwiedzenie tego miejsca.
Podsumowując, Włodarz to interesujący punkt na mapie Dolnego Śląska, który, mimo pewnych niedoskonałości, zasługuje na uwagę osób zainteresowanych historią i tajemnicami II wojny światowej.
Na miejscu znajduje się duży parking, który pomieści zarówno samochody osobowe, jak i autokary, co ułatwia organizację wizyty.
położenie
Galeria zdjęć z wyjazdu
