Ten tekst przeczytasz w 4 min.
od siebie słów kilka
Pałac w Mrowinach to niezwykle malowniczy, choć aktualnie niedostępny zabytek położony na Dolnym Śląsku. Znajduje się nad niewielkim stawem, a droga prowadząca do rezydencji przebiega groblą pomiędzy dwoma zbiornikami wodnymi, co dodaje temu miejscu uroku. Budynek, choć w złym stanie, wciąż zachowuje swój neorenesansowy charakter. Jego elewacja odbijająca się w wodzie daje wyobrażenie o dawnej świetności tego miejsca.
Pałac Mrowiny znajduje się w rękach prywatnych i widać, że właściciel stara się zabezpieczyć budynek przed dalszym niszczeniem. Obiekt jest zadaszony, a część okien została wymieniona, co sugeruje chęć jego uratowania. Niestety, dostęp do pałacu i otaczającego go parku jest niemożliwy, ponieważ teren jest ogrodzony i oznakowany tablicami „teren prywatny”.
Choć sam pałac nie nadaje się obecnie do zwiedzania, jego lokalizacja i otoczenie sprawiają, że miejsce to ma ogromny potencjał. Park pałacowy, choć zaniedbany, wciąż robi wrażenie, a otaczające go stawy dodają miejscu klimatu. Widać jednak, że ewentualna renowacja wymagałaby ogromnych nakładów finansowych, które prawdopodobnie nigdy się nie zwrócą.
Historia
Pierwsze wzmianki o Mrowinach pochodzą z 1213 roku. Przez wieki majątek przechodził z rąk do rąk i nie był na stałe związany z żadną konkretną rodziną. Właścicielami ziemskimi byli między innymi przedstawiciele rodów von Czirn, von Predel, von Schellendorf, von Wallenberg, von Nostitz oraz von Knobelsdorf.
W 1868 roku dobra w Mrowinach nabył Carl Friedrich von Kulmiz. Był on przedsiębiorcą i właścicielem licznych dóbr na Dolnym Śląsku. To właśnie jego potomkowie utrzymali majątek do 1945 roku. W czasie wojny pałac nie uległ większym uszkodzeniom. Po zakończeniu II wojny światowej pałac został znacjonalizowany. W czasach PRL-u obiekt pełnił różne funkcje – początkowo należał do Państwowego Gospodarstwa Rolnego, a następnie przekazano go Kuratorium Oświaty i Wychowania w Wałbrzychu, które zamieniło go w zakład poprawczy.
W 1978 roku pałac trafił pod zarząd Urzędu Miasta Żarów, a w 1984 roku został własnością Żarowskich Zakładów Materiałów Ogniotrwałych. Ostatecznie obiekt przeszedł w ręce prywatne i od tego czasu nie jest użytkowany.
Ciekawostki
- Zamek nawodny – w średniowieczu w miejscu pałacu prawdopodobnie znajdował się zamek nawodny, co sugeruje specyficzne położenie budowli nad stawami.
- Zakład poprawczy – w czasach PRL-u pałac pełnił funkcję zakładu poprawczego.
- Rozległy park – dawny park pałacowy zajmuje powierzchnię ponad 6,6 ha i mimo zaniedbania wciąż można dostrzec pozostałości dawnych założeń.
- Neorenesansowe detale – mimo zniszczeń, w elewacji pałacu nadal można zobaczyć zdobienia charakterystyczne dla XIX-wiecznej architektury, takie jak portyk kolumnowy, ozdobne płyciny i pilastry.
Legenda
Klątwa stawu
Według miejscowej legendy, staw przy pałacu kryje mroczny sekret. Podobno w XIX wieku jeden z właścicieli majątku – von Kulmiz – poszukiwał skarbu, który miał być ukryty w podziemiach budowli. Gdy wykopaliska nie przynosiły efektów, właściciel wpadł w szał. Rozgniewany kazał wrzucić do wody swojego służącego, oskarżając go o ukrywanie skarbu. Od tamtego czasu w bezwietrzne noce nad stawem słychać podobno cichy szept i plusk wody, a woda w stawie nigdy nie jest spokojna.
Podsumowanie i parkowanie
Pałac w Mrowinach to miejsce, które z jednej strony zachwyca, a z drugiej rozczarowuje. Zachwyca, bo malownicze położenie nad stawem i monumentalna bryła budynku przyciągają uwagę. Rozczarowuje, bo niestety nie można do niego wejść ani nawet podejść bliżej. Oglądanie go z daleka to trochę jak podziwianie tortu przez szybę cukierni – widać, że jest piękny, ale nie można go dotknąć.
W porównaniu do innych zabytków Dolnego Śląska pałac w Mrowinach ma przynajmniej szczęście do właściciela, który zabezpieczył obiekt i nie pozwala mu całkowicie popaść w ruinę. Widać, że są pewne działania, ale czy kiedykolwiek doczekamy się pełnej renowacji – to już inna sprawa.
Jeśli ktoś lubi oglądać zabytki z historią, to może warto tutaj podjechać, zrobić kilka zdjęć z oddali. Naszym zdaniem na chwilę obecną nie ma tu większego sensu przyjeżdżać na zwiedzanie. Pałac w Mrowinach mimo już piękny to jednak przypuszczamy że obecny właściciel nie będzie w stanie przywrócić tego miejsca do stanu używalności.
Samochód można zostawić bez problemu przy bramie wjazdowej do pałacu.. Nie ma tu oficjalnych miejsc postojowych, ale na chwilę można się zatrzymać, by obejrzeć budynek z dystansu.
położenie
Galeria zdjęć z wyjazdu
